تورم بعد از جراحی دندان یا کشیدن دندان، بهویژه در جراحیهای پیچیده مثل جراحی دندان عقل، یک واکنش طبیعی بدن است. این تورم معمولاً به دلیل تحریک بافتها و فرآیند التهابی بدن برای ترمیم ناحیه جراحی ایجاد میشود. در بیشتر موارد، تورم بین ۲ تا ۳ روز پس از جراحی به اوج خود میرسد و سپس به تدریج کاهش مییابد. با این حال، اگر تورم شما بیش از حد طولانی شد یا شدت آن افزایش یافت، ممکن است دلایل دیگری در میان باشد، از جمله عفونت. در ادامه به توضیح بیشتر درباره دلایل تورم و چگونگی تشخیص عفونت میپردازیم.
دلایل طبیعی تورم بعد از جراحی
تورم معمولاً نتیجهی پاسخ طبیعی بدن برای ترمیم بافت آسیبدیده است. هنگامی که دندان از لثه و استخوان خارج میشود، رگهای خونی و بافتهای اطراف دچار آسیب میشوند. بدن برای شروع فرایند بهبود، موادی آزاد میکند که منجر به تجمع مایع در ناحیه جراحی میشود. این وضعیت کاملاً طبیعی است و معمولاً نگرانی خاصی ایجاد نمیکند.
عوامل مؤثر بر شدت تورم:
- پیچیدگی جراحی: اگر جراحی دشوار بوده و زمان بیشتری طول کشیده باشد، احتمال تورم بیشتر خواهد بود.
- محل دندان جراحیشده: دندانهای عقل فک پایین معمولاً تورم بیشتری نسبت به سایر دندانها ایجاد میکنند.
- عوامل فردی: ویژگیهای بدن هر فرد مانند سیستم ایمنی یا سن میتواند بر میزان و مدت زمان تورم تأثیر بگذارد.
آیا تورم بیش از حد نشانه عفونت است؟
تورم طبیعی معمولاً بدون درد زیاد و با کاهش تدریجی همراه است. اما اگر تورم با علائم زیر همراه باشد، ممکن است نشاندهندهی عفونت باشد:
- افزایش ناگهانی تورم: اگر بعد از ۴۸ تا ۷۲ ساعت، تورم شما کاهش پیدا نکرد یا بهطور ناگهانی افزایش یافت، ممکن است نشانهای از عفونت باشد.
- درد شدید و غیرقابل کنترل: اگر درد شما علیرغم مصرف داروهای مسکن کاهش پیدا نمیکند یا شدت آن افزایش مییابد، باید بررسی شود.
- ترشح چرک از محل جراحی: وجود چرک یا بوی نامطبوع در دهان میتواند از علائم قطعی عفونت باشد.
- تب و لرز: اگر بعد از جراحی دچار تب شدید (بالاتر از ۳۸ درجه) و لرز همراه شدید، احتمال عفونت بیشتر است.
- تورم غدد لنفاوی: در برخی موارد، غدد لنفاوی نزدیک به فک یا گردن متورم و دردناک میشوند.
- قرمزی شدید یا گرمای غیرعادی در ناحیه جراحی: این علائم نیز میتوانند نشاندهندهی التهاب ناشی از عفونت باشند.
چه کاری باید انجام دهید؟
اگر علائم بالا را تجربه کردید، باید فوراً با دندانپزشک خود تماس بگیرید. دندانپزشک ممکن است برای تشخیص دقیقتر، معاینه بالینی انجام دهد و در صورت نیاز آزمایشات لازم یا تصویربرداری (مثل رادیوگرافی) را درخواست کند. در صورتی که عفونت تأیید شود، معمولاً یکی یا ترکیبی از روشهای زیر به کار گرفته میشود:
- تجویز آنتیبیوتیک: داروهای آنتیبیوتیک برای کنترل عفونت و جلوگیری از گسترش آن تجویز میشوند. مهم است که دورهی درمان را کامل کنید، حتی اگر علائم بهبود یابند.
- تمیز کردن محل جراحی: در برخی موارد، دندانپزشک محل جراحی را تمیز کرده و چرکهای احتمالی را تخلیه میکند.
- استفاده از دهانشویه: دهانشویههای حاوی کلرهگزیدین ممکن است برای کاهش باکتریها و بهبود وضعیت لثه تجویز شوند.
- پیگیری مکرر: در صورتی که عفونت شدید باشد، ممکن است نیاز به جلسات پیگیری و بررسی دقیقتر باشد.
نکات مهم برای پیشگیری و کاهش تورم
اگرچه تورم بهطور کامل قابل جلوگیری نیست، اما میتوانید با رعایت این نکات آن را به حداقل برسانید:
- استفاده از کمپرس سرد: تا ۲۴ ساعت اول بعد از جراحی، از کمپرس سرد در فواصل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه استفاده کنید تا تورم کاهش یابد.
- مصرف داروهای تجویز شده: مسکنها و داروهای ضدالتهاب را طبق دستور دندانپزشک مصرف کنید.
- رعایت بهداشت دهان و دندان: با استفاده از مسواک نرم و دهانشویه ملایم، ناحیه اطراف محل جراحی را تمیز نگه دارید.
- اجتناب از فعالیتهای سنگین: فعالیتهای بدنی شدید میتواند تورم را تشدید کند، بنابراین تا چند روز استراحت کافی داشته باشید.
- مصرف غذاهای نرم و مایعات: از غذاهای نرم و سرد مانند ماست یا پوره استفاده کنید و از غذاهای داغ یا سفت خودداری کنید.
- اجتناب از مصرف دخانیات: سیگار و سایر دخانیات میتوانند روند بهبود را کند کرده و خطر عفونت را افزایش دهند.
چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنید؟
اگر بعد از ۴ تا ۵ روز تورم شما کاهش پیدا نکرد، یا هر یک از علائم عفونت که قبلاً ذکر شد را تجربه کردید، حتماً باید به دندانپزشک مراجعه کنید. درمان سریع عفونت بسیار مهم است تا از گسترش آن به سایر نقاط بدن جلوگیری شود.
تورم بعد از جراحی دندان، بهخصوص در روزهای ابتدایی، کاملاً طبیعی است و معمولاً جای نگرانی ندارد. با این حال، اگر تورم طولانی شد یا علائمی مانند درد شدید، تب، یا ترشح چرک داشتید، ممکن است نشاندهندهی عفونت باشد. در چنین شرایطی، سریعاً با دندانپزشک خود مشورت کنید.
در کلینیک دندانپزشکی پاستور، ما با بهرهگیری از تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص، از ابتدای فرآیند جراحی تا پیگیریهای پس از آن در کنار شما هستیم. اگر هرگونه نگرانی یا سؤالی درباره وضعیت خود دارید، با ما تماس بگیرید یا برای مشاوره حضوری وقت بگیرید. هدف ما ارائه بهترین خدمات دندانپزشکی و اطمینان از سلامت و راحتی شماست.
