دندانپزشکی کودکان، یکی شاخه‌های تخصصی دندانپزشکی است که به طور ویژه بر روی مراقبت، پیشگیری و درمان مشکلات دهان و دندان در کودکان و نوجوانان تمرکز دارد.
مهمترین چیزی که سلامت دهان و دندان را تضمین میکند مراجعه مرتب از کودکی به یک دندانپزشک اطفال خوب است. برای پیشگیری از بروز هر نوع مشکل احتمالی در آینده، باید از همان سنین کودکی به مطب دندانپزشکی کودکان مراجعه کنیم. در این مقاله قصد داریم شما را با دندانپزشکی اطفال آشنا کنیم و اهمیت آن را مورد بررسی قرار دهیم. علاوه براین شما را با تمام اقدامات و خدمات ارائه شده توسط متخصص دندانپزشک کودکان نیز آشنا خواهیم کرد.
دندانپزشکی اطفال چیست؟
دندانپزشکی کودکان شاخه ای از دندانپزشکی است که به ارائه مراقبت های بهداشتی و درمانی با تاکید بر مساله پیشگیری و درمانی کودکان از بدو تولد تا بزرگسالی و به ویژه برای افراد دارای نیازهای ویژه میپردازد.
اقدامات انجام شده در این رشته توسط متخصص دندانپزشک اطفال یا متخصص دندانپزشک کودکان شامل حوزه های زیر است:
- بررسی رشد دهان و دندان کودک یا نوجوان
- بررسی مشکلات جسمی مربوط به ناتوانی های پزشکی و رفتاری
- پیشگیری از بروز برخی صدمات
- هدایت رفتاری کودکان و نوجوانان (مانند آموزش مسواک زدن و …)
متخصص دندانپزشک کودکان به چه کسی گفته میشود؟
متخصص دندانپزشک کودکان یا پدودنتیست (pedodontist) یا پدیاتریک دنتیست (pediatric dentist) به دندانپزشک متخصصی گفته میشود که به ارزیابی، تشخیص و معالجه مشکلات دندانپزشکی اطفال از سنین نوزادی تا نوجوانی میپردازد. یک متخصص دندانپزشکی کودکان توانایی رسیدگی به مشکلات مراجعان با نیازهای خاص (کودکان با مشکلاتی خاصی مانند سندروم داون و …) را هم دارد.
در واقع یک متخصص دندانپزشک اطفال مانند یک پزشک متخصص کودکان است که تمام آنچه مربوط به سلامتی کودک است را مدیریت میکند. این متخصص دندانپزشکی نیز تمام مشکلات مربوط به سلامتی دهان و دندان کودکان را مدیریت میکند.
هر دندانپزشک اطفال، پس از طی دوره دندانپزشکی عمومی، بین 2 تا 3 سال دوره ی تخصصی را می گذراند که شامل روانشناسی کودک نیز هست.
تفاوت دندانپزشک عمومی با دندانپزشک اطفال در چیست؟
دندانپزشکی عمومی بعضاً دندانپزشکی “خانواده” خوانده می شود، به خصوص وقتی دندانپزشکان بیماران را در هر سنی مشاهده می کنند.
بیشتر دندانپزشکان عمومی تخصص خاصی در زیرشاخه ها و شاخه های تخصصی دندانپزشکی ندارند. شما می توانید به یک دندانپزشک عمومی به مانند یک پزشک عمومی نگاه کنید که متخصص نیست و تنها مشکلات عمومی بدن را شناسایی کرده و با دارودرمانی مداوا میکند. دندانپزشکان عمومی واجد شرایط هستند که اکثر روشهای دندانپزشکی مانند پر کردن دندان، دندانپزشکی زیبایی دندان و سایر خدمات دندانپزشکی را انجام دهند، اما تخصص، دانش و تجربه متخصصان را ندارند.
به طور مشابه دندانپزشکان عمومی همچنین تخصص خاصی در دندانپزشکی کودکان ندارند. دندانپزشکان عمومی قادر به ارائه خدمات عالی دندانپزشکی برای بیماران در هر سنی هستند، اما عمق دانش آن ها یا آموزشی که دیده اند به اندازه متخصصان دندانپزشک اطفال نیست.
بیماران کودک نسبت به بزرگسالان نیازمند خدمات دندانپزشکی متفاوتی هستند. علاوه بر این، آنها ممکن است نیازهای رفتاری و دندانی بسیار خاصی داشته باشند که تنها مختص بچه ها و سنین پایینتر باشد. بر همین اساس و برای پیشگیری، درمان و برطرف کردن مشکلات خاص کودکان در رشته دندانپزشکی، تخصصی به وجود آمده به نام دندانپزشکی کودکان که به تمام نیازهای دندانپزشکی اطفال به طور کامل پاسخ میدهد. بنابراین هر زمان که کودک شما با مشکل دندان مواجه شد باید به طور مستقیم او را به یک دندانپزشک کودکان ببرید نه یک دندانپزشک عمومی.
چرا دندانپزشکی کودکان بسیار مهم است؟
به طور کلی مراقبت اولیه و پیشگیرانه از دهان و دندان کودکان بسیار مهم است. نحوه رویش، مراقبت و ریزش دندان های شیری به طور مستقیم روی روند جوانه زدن و رویش دندان های دائمی فرزندتان تاثیر میگذارد. چنانچه مشکلی برای دندان های شیری کودک ایجاد شود، در آینده کودک با مشکلات دندانپزشکی گسترده تری روبرو خواهد شد که برطرف کردن آن ها مستلزم صرف وقت و هزینه بالا است.
برای همین لازم است در همان آغاز کودکی و حتی شیرخوارگی کودک را به نزد یک متخصص دندانپزشک اطفال برد تا تمامی مشکلات موجود و پیش رو توسط او تشخیص داده شده و درمان شود.
مراقبت های انجام شده در زمینه دندانپزشکی اطفال میتواند به رشد طبیعی فک ها، دندانهای دائمی سالم و همچنین توانایی جویدن و صحبت صحیح فرزندتان کمک کند. هرچه دندانهای دائمی بیشتری به مرور زمان از لثه بیرو می آیند، مراقبت از دندان نیز به همان اندازه مهمتر و ضروری تر میشود.
تخصص دندانپزشکی کودکان و رویش دندان ها
دندان های شیری از سن 6 تا 24 ماهگی شروع به رویش می کنند و با شروع دندان های فک پایین و میانی شروع می شود. در سن 6 سالگی دندانهای شیری کم کم افتاده و جای خود را به دندان های دائمی میدهند که قرار است تا پایان عمر همراه کودک باقی بمانند.
روند رویش دندان دائمی معمولا تا 12 سالگی به اتمام میرسد. بنابراین دندانپزشکی کودکان تا سن 12 سالگی تمام نیازهای دهان و دندان اطفال را به طور کامل پاسخ میدهد.
بهترین سن مراجعه کودک به دندانپزشک کودک
اگر مشکلی متوجه دهان و دندان کودک باشد بهتر است از سن 4 سالگی برای اولین بار کودک را به نزد دندانپزشک اطفال ببرید. در سن 6 سالگی برای ارزیابی الگوی صحیح رشد صورت و بایت کودک و روند در آمدن اولین دندان های دائمی نیز حتما باید به دندانپزشک مراجعه کرد. از آن به بعد ویزیت منظم به دندانپزشک بسته به سلامت و پیشرفت دهان کودک هر 6 ماه یا هر یکسال یک بار باید انجام شود.
از لحظه ای که اولین دندان های دائمی در 6 سالگی شروع به رویش میکنند کودک نیز باید به طور مرتب به کلینیک دندانپزشکی کودکان برده شود تا ارتودنسی پیشگیرانه از همان سنین آغاز شود. با توجه به شکل اولین دندان های دائمی و اینکه بین آن ها ممکن است فضای نسبتا زیادی وجود داشته باشد، اگر به طور مرتب به دندانپزشک اطفال مراجعه نشود امکان تشکیل پلاک در این شیارها و فواصل وجود دارد که در صورت عدم رسیدگی میتواند منجر به بروز مشکلات متعدد لثه مثل عفونت و التهاب شود. بنابراین از لحظه نخست رویش دندان های دائمی حتما کودک خود را به چنین کلینیک هایی ببرید.
خدمات دندانپزشکی اطفال شامل چه مواردی میشود؟
متخصصان دندانپزشکی اطفال برای دلبندان شما خدمات زیر را ارائه میدهند. البته توجه کنید که این دندانپزشکان وظایف زیادی دارند که ما تنها به ذکر مهمترین خدمات ارائه شده توسط آن ها میپردازیم:
- انجام معاینات کامل و مرتب دهان و دندان برای نوزادان، کودکان و مادران آن ها
- کمک به حفظ و ارتقایی بهداشت دهان ودندان کودکان
- انجام کلیه مراقبت های پیشگیرانه از جمله تمیز کردن و شستشوی تخصصی دندان کودکان، معرفی انواع محصولات مناسب برای دندان اطفال، توصیه های تغذیه ای برای حفظ سلامتی دهان آن ها
- ارائه مشاوره در مورد عادات دهانی اطفال (به عنوان مثال مشاوره دادن به والدین در خصوص استفاده از پستانک و عوارض مکیدن انگشت نوزاد)
- ارزیابی و درمان زودهنگام برای صاف کردن دندانها و اصلاح بایت نامناسب (ارتودنسی کودکان)
- ترمیم حفره های دندان
- تشخیص بیماری های دهان و دندانی ناشی از بیماری های دیگر مثل دیابت، نقص مادرزادی قلبی، آسم، تب یونجه و اختلال کمبود توجه-بیش فعالی
- مدیریت مشکلات و بیماری های لثه از جمله زخم ها، مخاط و بیماری پریودنتال کودکان
- مراقبت از آسیب دیدگی های دندانپزشکی (به عنوان مثال ، دندان های شکسته، جابجا شده یا دستکاری شده)
هزینه و قیمت دندانپزشکی اطفال معمولا پایین تر از دندانپزشکی بزرگسالان است زیرا اغلب جنبه مراقبتی و پیشگیرانه دارد. برخی از مهمترین اقدامات یا خدمات دندانپزشکی اطفال در ادامه به صورت خلاصه توضیح داده شده اند:
1- آموزش والدین
بعد از درآمدن و رویش دندان های دائمی ، والدین نیز نقش پررنگی در کنار دندانپزشکان پیدا میکنند. دندانپزشکان اطفال به طور کامل با والدین در ارتباط هستند و درباره نحوه مراقب، نگهداری و مدیریت مشکلات کودکان به والدین توصیه ها و راهنمایی هایی ارائه میدهند. برخی از این آموزش ها عبارتند از:
- مدیریت دندان های شیری
- نحوه صحیح مسواک زدن (روزی 3 بار با رعایت نکات ایمنی)
- مدیریت در آمدن دندان های دائمی و نحوه مراقبت از کودک در این سنین
- نحوه استفاده از دهانشویه ها
- نحوه مدیریت درد دندان
- مدیریت عادات مضر دهانی کودک
- کنترل رژیم غذایی و نوع خوراکی هایی که کودک میخورد.
- نحوه مدیریت شکستگی دندان
2- اصلاح عادات مخرب کودکان از جمله مهمترین وظایف دندانپزشکی کودکان
برخی از مهمترین عادات مضری که میتواند به سلامت دندان های کودک آسیب برساند و او را در آینده محتاج درمان های سخت ارتودنسی کند عبارتند از:
- مکیدن بیش از حد پستانک: از سن 2 تا نهایتا 2.5 سالگی باید پستانک را از کودک خود بگیرید. اگر دلبندتان بیش از این موعد و بیش از حد از پستانک استفاده کرد حتما باید از متخصص دندانپزشکی اطفال کمک بگیرید. زیرا ممکن است باعث بروز ناهنجاری ها و جابجایی دندان و فک در آینده شود.
- مکیدن انگشتان پا: این عادت نامناسب باید در اسرع وقت متوقف شود زیرا علاوه بر مشکلات دندان و فک در الگوی رشد صورت نیز منجر به بروز مشکلات جدی می شود.
- نفس کشیدن یا تنفس مداوم از طریق دهان: اگر متوجه شدید کودک شما از دهان خود نفس می کشد، با پزشک متخصص و دندانپزشک اطفال خود مشورت کنید.
3- فلوراید درمانی موضعی
برای پیشگیری یا درمان حفرات دندان و یا پوسیدگی دندان دندانپزشکان اطفال از فلوراید استفاده میکنند. فلوراید به تقویت مینای دندان کمک میکند و مهمترین اقدامی که یک دندانپزشک کودکان برای محافظت از دندان در برابر پوسیدگی میتوان در دندانپزشکی کودکان انجام دهد همین پروسه فلوراید تراپی یا فلوراید درمانی است.
4- شیاربندی دندان با کمک سیلانت دندانپزشکی
سطوح جونده دندان های آسیاب در کودکان دارای شیارهایی است که مواد غذایی به آن ها گیر میکند و به دلیل زیاد بودن آن ها مسواک زدن به تنهایی قادر به پاک کردن آن ها نیست. متخصصان دندانپزشکی اطفال با کمک سیلانت های دندانپزشکی اطفال اقدام به پر کردن یا شیاربندی این حفرات میکنند تا احتمال پوسیدگی دندان را کاهش داده و مانع از آسیب دیدن مینای دندان میشود.
درمان ریشه دندان یا روت کانال
درست مانند بزرگسالان، گاهی اوقات کودکان نیز به درمان ریشه دندان نیاز دارند. این درمان به ما کمک میکند تا از وارد شدن آسیب به ریشه دندان ها و از دست دادن دندان های شیری یا دائمی پیشگیری کنیم.
5- باندینگ دندان
آسیب ها و شکستگی های جزئی دندانهای جلوی از جمله موارد شایع در دندانپزشکی کودکان در دوران کودکی است. ما به عنوان دندانپزشک اطفال میتوانیم با کمک برخی مواد خاص که با نام باندینگ شناخته میشوند این آسیب ها را ترمیم و برطرف کنیم. جنس این مواد به گونه ای است که هم رنگ دندان هستند. مواد باندینگ دندان مقاوم بوده و با رشد کودک همچنان ماندگار هستند.
سوالات متداول والدین از متخصص دندانپزشک کودکان
در ادامه به چند سوال پرتکرار مراجعان درباره مراقبت از سلامت دهان و دندان کودک و نوجوان می پردازیم:
دندانپزشکی کودکان چیست؟
یکی از 10 تخصص رشته دندانپزشکی است که به طور خاص به مشکلات و درمان افراد در سنین کودکی تا نوجوانی می پردازد.
آیا دندان های شیری به مراقبت نیاز دارند؟
فرزندان کوچک و دلبند شما تا سن خاصی دارای دندان های شیری هستند که بعد از ریزش آن ها دندان های دائمی جوانه خواهند زد. اما موقت بودن دندان های شیری کودکان به این معنی نیست که آن ها نیاز به مراقبت یا مراجعه به مطب دندانپرشکی اطفال ندارند.
رسیدگی به بهداشت دهان و دندان کودکان یک سرمایه گذاری ارزشمند برای آینده آن ها است. هرچه دندان های کودکان در سنین پایین بیشتر تحت مراقبت باشند و مراجعه به دندانپزشک کودکان نیز منظم باشد در آینده کودکان از سلامتی بالایی برخوردار خواهند بود.
بهترین سن ارتودنسی برای کودکان چه سنی است؟
مطابق نظر مراکز معتبر ارتودنسی دندان در سراسر جهان (از جمله آکادمی دندانپزشکی اطفال آمریکا) بهترین سن ارتودنسی کودکان معمولا سن 7 تا 12 سالگی است. اگر کودک خود را به طور منظم به کلینیک دندانپزشک کودکان یا مطب دندانپزشک اطفال ببرید میتوانید از همان سنین به ارتودنسی پیشگیرانه و سایر درمان های به موقع دیگر پرداخته و آینده سالمتر و کم هزینه تری برای دلبندتان ترسیم کنید.
آیا مراجعه زودهنگام به متخصص دندانپزشک اطفال در درمان مشکلات همترازی دندان موثر است؟
مشکلات ارتودنسی در اغلب موارد و در بیشتر بیماران ناشی از مسائل ژنتیکی است. جدای از این برخی عادات نامناسب دوران کودکی میتواند باعث تغییر جهت یا حتی جوانه زدن بد شکل دندان دائمی شود. بنابراین ریشه اغلب مشکلات ارتودنسی دندان را باید در دوران کودکی جست. شما به عنوان والدین کودکان، موظف هستید حهت تشخیص و درمان به هنگام مشکلات ارتودنسی کودک دلبندتان آن ها را از سنین پایین به کلینیک ها یا مطب های دندانپزشکی اطفال برده یا مستقیما به یک متخصص ارتودنسی نشان دهید.
مراجعه به کلینیک دندانپزشکی اطفال مجهز در تهران چه مزیتی دارد؟
یکی از مشکلات والدین، ترس بیشتر کودکان از دندانپزشک است. بنابراین بسیار مهم است که علاوه بر تخصص دندانپزشک اطفال که نوع برخورد صحیح و موثر با کودک را آموزش دیده است، محیط هم برای کودک دلنشین باشد. مراجعه به محیطی که مناسب روحیه بچه ها باشد، راه درمان موثر را هموارتر می کند.
چنانچه ترس کودک از اعمال دندانپزشکی زیاد باشد و مانع درمان شود، متخصص پیشنهاد دندانپزشکی تحت بیهوشی را میدهد.
خدمات پیشگیرانه دندانپزشک کودکان
گفتیم که متخصص دندان پزشک کودکان، از طریق آموزش به والدین و کودک، بر پیشگیری تمرکز دارد. برای همین منظور خدمات پیشگیرانه زیر توسط یک دندانپزشک کودک ارائه می شود:
- شستشوی تخصصی دندان های شما با بلیچینگ و …
- ارائه انواع درمانهای حاوی فلوراید
- برنامه ریزی اولیه ارتودنسی (ارتودنسی پیشگیرانه کودکان)
- تشخیص زود هنگام حفره دندانی
- آموزش تخصصی مسواک زدن و نحوه مراقبت از دندان ها به کودکان
دندان پزشک متخصص سعی دارد تمام ابزارهای آموزشی، پیشگیرانه و درمانی را برای کودکان و والدین آن ها فراهم کند تا کودکان در آینده هیچگونه مشکل دندانی را تجربه نکنند. چراکه هزینه های دندانپزشکی در بزرگسالی به ارزانی هزینه های دندانپرشکی کودکان نخواهد بود.
کلینک فوق تخصصی ایده آل، کلینیک دندانپزشکی کودکان
مراقبت خوب از دندان برای شادی و سلامت کلی کودک امری ضروری است. به همین دلیل است که ما در کلینیک دندانپزشکی پاستور هر کاری را انجام می دهیم تا دندان های کودک دلبندتان سالم بمانند و در طول رشد نیز همچنان در بهترین و ایده آل ترین حالت سالم بمانند.
مهم نیست که فرزند شما در چه سنی است، ما می توانیم بهترین خدمات دندانپزشکی کودکان را ارائه دهیم. به عنوان دندانپزشک فرزند شما، ما روی ارائه راه حل های جامع دندانپزشکی تمرکز می کنیم. تیم ما با حداکثر توان و دلسوزی از لثه ها و دندان های فرزندتان مراقبت میکند و تا زمانی که او در مطب ما است بهترین فضای ممکن را برای او فراهم خواهیم کرد.
